Yolluk

Yolculuk sırasında yemek için hazırlanılan yiyecek veya yola çıkan birine verilen armağan olarak tanımlanan bir sözcüktür genellikle. Eski deyişiyle harcırah sözcüğü de kullanılırdı. Ben bugün yukarıda genel hatlarıyla yazmış olduğum lügat anlamını değil de farklı anlamlarını incelemeye çalışacağım naçizane.

Özellikle rakı sofrasında son yıllarda çok sık kullanıldığına tanık olduğum bir sözcüktür. Adam gibi rakı içmesini bilenler, rakı sofrasında içip de zom olmak için değil, hem muhabbet yapmak hem de keyifli vakit geçirmek isteyen insanların kalkma vakti geldiğinde hesabı istemeden önce garsona dönüp “birer de yolluk lütfen” diye getirttikleri son dubledir. Akşam boyunca keyifli bir muhabbetle birlikte yenilip içildikten sonra eve gitme vakti gelince doyamadıkları muhabbeti ve doyamadıkları rakıyı bir son duble ile tatlandırılıp sonlandırmanın adı “YOLLUK” olmuştur. Ancak, masada oturan en yaşlı ve sözü dinlenen ağabey nasıl ki akşam boyunca kimin ne kadar içebildiğini ve ne kadar dayanabildiğini bildiğinden ve gözlemlediğinden kime yolluk verilmesi gerektiğini veya kime ne kadar yolluk verilmesi gerektiğini de garsonla göz göze gelerek yönetir. Ki, bu bir numaralı ağabeylik görevidir.

Bir de yavuklusu tarafından gurbete yolcu edilen sözlüye veya nişanlıya verilen yolluklar vardır. Ya bir yazmasını verir sevdiğine kendisini sürekli hatırlasın diye ya da saçından bir tutam kesip kokulu bir mendile sarıp verir sık sık koklasın diye. Hep bekleyecektir gurbete giden sevdiğini ve delikanlı da bir an önce para kazanıp sılasına dönüp yavuklusuna kavuşmak için çırpınacaktır. Bu konuda çok öyküler, romanlar yazılmış ve çok da filmler çekilmiştir, kimi mutlu sonla kimi de hüsranla biten. Ha, Dünya tatlısı, güzel insan, merhum Kemal Sunal’ın bu konudaki buram buram komedi dolu filmleri de hala büyük bir zevkle izlenmektedir. Işıklar içinde uyusun.

Bir başka yolluk da birbirini seven aşıkların kaçamak buluşmalarından sonra ayrılma vakitleri geldiğinde yaşanan olağanüstü güzelliklerle dolu ayrılış sahneleridir. Elini tutmuştur saatlerce, saçlarını okşamış ve kaçamak öpücüklerle mutluluğun doruğuna varmışlardır. Ama ayrılık vakti gelmiş ve gitmek zorundadırlar artık. Son bir kez daha sarılmak için türlü bahaneler üretilir. Bahanelerin tamamı çocukça ve sevimlidir. Tam kapıdan çıkıp gidecekken dönüverir ve “bir yolluk öpücüğü” deyip tekrar öpmek ister. “Bir yolluk sarılması” deyip tekrar sarılmak ister. Ve sonunda ayrılık vakti gelince boynu bükük ayrılmak zorunda kalırlar.

Bu tatlı ve sevimli durum bana hep merhum Barış Manço’nun “Kol düğmeleri” şarkısını hatırlatır. (Bugün de hep merhumlardan söz ettim, hepsi ışıklarda uyusun inşallah.”

Akşam olunca sustururum herkesi her şeyi

Gelir kol düğmelerinin birleşme saati

Usul usul çıkarır koyarım kutuya yan yana

Bitsin bu işkence kalsınlar bir arada…..

Ayrılık işkencesinin bitmesi ve tüm sevenlerin birbirlerine kavuşması dileğiyle.