“Önce harcayayım, kalanı biriktiririm” dönemi bitti

Aileler artık önceliği birikime veriyor: riskten uzak, altın, fon ve mevduata yönelim arttı

31 Ekim Dünya Tasarruf Günü dolayısıyla ailelerin değişen birikim alışkanlıklarını değerlendiren İstinye Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Caner Özdurak, son yıllarda Türkiye’de hanehalkının tasarruf davranışlarında köklü bir dönüşüm yaşandığını söyledi.
Özdurak’a göre, yüksek enflasyon, sıkı para politikaları ve finansal oynaklık, aileleri daha temkinli ve disiplinli bir bütçe yönetimine yöneltti.

Hanehalkı artık bütçesini daha sıkı kontrol ediyor

Özdurak, “Yüksek enflasyon, hem alım gücümüzü düşürüyor hem de tasarruf etmeyi zorlaştırıyor. Ancak buna rağmen, ailelerin yüzde 63’ü harcamalarını aktif şekilde kontrol ettiğini belirtiyor. Bu, geçmişe göre çok daha dikkatli bir bütçeleme refleksi geliştirdiğimizi gösteriyor” dedi.

Artık “önce harcayayım, kalanı biriktiririm” anlayışının yerini gelirin bir kısmını baştan ayırma disiplini aldığını belirten Özdurak, düzenli tasarruf yapanların oranında gözle görülür bir artış olduğunu vurguladı.

Türk yatırımcısı riskten kaçıyor

“Son dönemde yatırım tercihleri, Türk yatırımcısının riske toleransının azaldığını gösteriyor” diyen Özdurak, değişen yatırım yönelimlerini şöyle özetledi:

• Borsada geri çekilme: 2023’te 8,5 milyon kişiyle rekor kıran hisse senedi yatırımcı sayısı, 2025 Mart ayında 6,6 milyona gerileyerek yaklaşık 2 milyon yatırımcının piyasadan çıktığını gösteriyor.

• Fonlara artan ilgi: Yatırım fonları, profesyonel yönetim avantajı sayesinde bireysel yatırımcı için cazip hale geldi. Fon büyüklüğü son beş yılda 20 kat artış gösterdi.

• Yastık altı ve altın ilgisi sürüyor: Tasarruf edenlerin ilk iki tercihi hâlâ sistem dışı varlıklar. Yüksek faiz ortamına rağmen, fiziki altın ve döviz gibi varlıklardan vazgeçilmedi.

• Altın talebi zirvede: Altın, hem merkez bankalarının hem bireylerin gözdesi olmaya devam ediyor. Fiziki altın alımı, son on yılın en yüksek seviyelerine ulaştı.

Faiz, fon ve BES’e yönelim artıyor

Özdurak, “Sıkı para politikasıyla birlikte hanehalkı hem harcamalarını kısmaya hem de birikimlerini düşük riskli, profesyonel yönetilen araçlara kaydırmaya başladı” dedi.

Faizli TL mevduat ve yatırım fonlarının toplam varlıklar içindeki payının arttığını, BES ve OKS katılımcı sayılarının da istikrarlı biçimde yükseldiğini belirten Özdurak, sözlerini şöyle tamamladı:

“Türk halkı artık piyasalardaki oynaklıktan yoruldu. Daha sağlam, daha az riskli ve enflasyona karşı koruma potansiyeli yüksek araçlara yöneliyor. Bu, ülkenin finansal istikrarı için olumlu bir gelişme çünkü düzenli ve uzun vadeli tasarruf bilincini güçlendiriyor.”