Enflasyon son 28 ayın zirvesinde: Yoksullaşma seyri

Artan enflasyon yoksulluğu daha da derinleştiriyor. Halk, her ay rekor kırmaya başlayan enflasyon rakamlarının altında ezilirken hükümet, yalnızca izlemekle yetiniyor. Enflasyonu yaratan nedenle mücadele etmeyen iktidar, milyonlarca yurttaşın yoksullaşmasına seyirci kalıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı ağustos ayı enflasyonu, son 28 ayın en yüksek yıllık enflasyon rakamı olarak kayıtlara geçti. Tüketici fiyat endeksi ağustos ayında bir önceki aya göre yüzde 1,12 arttı. Temmuzda yüzde 18,95 olan enflasyon oranı ağustosta yüzde 19,25 olarak gerçekleşti. Üretici fiyatı ve tüketici fiyatı arasındaki makas ise açılmaya devam etti. Ağustos ayında yurtiçi üretici fiyat endeksi bir önceki aya göre yüzde 2,77, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 45,52 oranında arttı.

Enflasyon 2019 yılının nisan ayından bu yana en yüksek seviyesine çıksa da üretici fiyatlarındaki artış bu yükselişin daha da artacağını gösteriyor. 2018 yılının ekim ayından bu yana en yüksek seviyeye çıkan üretici maliyetleri tüketici fiyatlarına daha da yansıyacak.

Enflasyon rakamları harcama grupları itibarıyla incelendiğinde ulaşım, konut, gıda ve sağlık fiyatlarındaki artış dikkat çekiyor. Konut harcamalarında bir yılda yüzde 19, ulaştırmada yüzde 21,76, sağlık harcamalarında yüzde17,88’lik artış yaşandı. Asgari ücret ve altında maaş alan yaklaşık 7,5 milyon ücretlinin geliri konut, gıda, ulaşım ve sağlık harcamalarında tükeniyor. 4 milyondan fazla kişinin iş aradığı halde bulamadığı, 1 milyonun üzerinde ise iş bulma ümidini kaybeden kişinin olduğu ülkede yurttaşlar hem işsizlikle hem de yüksek enflasyonla sınanıyor.

ZAM ŞAMPİYONU MEVSİM SEBZELERİ

Enflasyonu artıran en önemli nedenlerden biri de gıda fiyatlarındaki artış. Yurttaş da en çok gıda fiyatlarındaki artıştan etkileniyor. Alışveriş sepeti her alışverişte biraz daha hafiflerken ağustosta gıda fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 29 olarak kaydedildi. Aylık zam şampiyonu listesinin ilk 6 sırasında sebzeler yer alıyor. Sebzelerin ardından ilk akla gelen temel gıda ürünlerinden biri olan harcamaları da yumurta geliyor. Yumurta fiyatlarına bir ayda yüzde 17,9 zam geldi. Ağustos 2021’de, endekste kapsanan 415 maddeden, 59 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 49 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 307 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.

DİSK-AR’ın TÜİK verilerine esas alarak yaptığı hesaplamaya göre dar gelirlilerin ve emeklilerin gıda enflasyonu yüze 40’ın üzerinde. Gelir gruplarına göre emeklilerin gıda enflasyonu yüzde 36,9, en düşük gelirli yüze 20’lik kesimin gıda enflasyonu ise 42,8.

BÖYLE GİDERSE YILSONU ENFLASYONU YÜZDE 16,73

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu, temmuzda yayımlanan yılın 3’üncü Enflasyon Raporu’nda yılsonu enflasyon tahmininin 1,9 puan daha yükseltilerek yüzde 14,1 olarak §açıklandığını duyurmuştu. Yılbaşında yüzde 9,4 olan tahminler yıl ortasında revize edilse de yılsonuna 4 ay kala yüzde 14,1’lik enflasyon hedefinin gerçekleşmesi imkânsız görünüyor. Zira ağustos ayında bir önceki aya göre yüzde 1,12 oranında artan tüketici fiyat endeksinin yılsonuna kadar aynı düzeyde artması halinde aralık ayında enflasyon yüzde 16,73 olacak.

ENFLASYON FAİZİN ÜSTÜNE ÇIKTI

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “faiz sebep enflasyon sonuç” tezi ile sık sık gündeme getirdiği faiz indirimi talebi, Merkez Bankası tarafından enflasyonda bir düşüş gerçekleşene kadar erteleniyordu. Mart ayından bu yana Merkez Bankası Başkanlığı koltuğunda oturan Kavcıoğlu “Enflasyonun üzerinde politika faizi” sözü verdiği için, gözler TCMB’nin 23 Eylül’de yapacağı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısına çevrildi.

Erdoğan ise, ağustos ayı başında yaptığı açıklamada “Buradan ben de herhalde sinyalimi belli yerlere vermiş oluyorum. Bundan böyle enflasyonun daha yukarı çıkması mümkün değil, zira faiz oranlarında da düşüşe geçiyoruz. Yüksek faiz yok. Çünkü yüksek faiz bize yüksek enflasyonu getirecektir” ifadelerini kullanmıştı.

Son olarak PPK, toplantı metninde “Politika faizi, enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturulmaya devam edilecektir” denilmişti. Ağustos ayı enflasyonunun politika faizinin üzerine çıkmasının ardından Merkez Bankası’nın 5 toplantının ardından faizleri ne yapacağı merak konusu.