“Paylaşmaya Odaklanırken Yaşamın Kendisi Kaçıyor”

Acıbadem Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Alper Bilgili, sosyal medyanın bireyler ve toplum üzerindeki etkilerine dair araştırma sonuçlarını paylaştı.

Beğenilme ve onay alma isteği insan doğasının temel özelliklerinden biri. Ancak sosyal medya, bu doğal eğilimi farklı bir boyuta taşıyarak bireylerin psikolojisi ve toplumsal ilişkileri üzerinde yeni etkiler yaratıyor. Acıbadem Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Alper Bilgili, “Beğenilme ve onay alma isteği doğamızda var, ama sosyal medya bunu başka bir boyuta taşıyarak insan psikolojisi için zararlı hale getiriyor” dedi.

Kıyaslama ve bağımlılık tuzağı
Doç. Dr. Bilgili, sosyal medyada anlık beğenilerin dopamin etkisiyle kısa vadede mutluluk verse de uzun vadede bağımlılık, kıskançlık ve tüketim baskısı yarattığını belirtti. “Facebook kullanıcılarının önemli bir kısmı başkalarının kendilerinden daha mutlu bir hayat yaşadığına inanıyor. Missouri Üniversitesi’nin araştırmasına göre ise sosyal medya kıskançlık hissini artırıyor. Bu iki sonuç aslında birbiriyle bağlantılı” dedi.

Gallup araştırmasına göre kullanıcıların %41’inin saatte birkaç kez, %11’inin ise birkaç dakikada bir bildirimlerini kontrol ettiğini hatırlatan Bilgili, “Bu bağımlılık tesadüf değil; sosyal medya insan psikolojisinin zaaflarına göre tasarlanıyor” diye konuştu.

Tüketim alışkanlıklarını yönlendiriyor
Sosyal medyanın tüketim kültürünü güçlendirdiğini vurgulayan Bilgili, “İhtiyacımız olmasa da başkaları gibi tüketmek istiyoruz. TikTok Shop, ‘Kara Cuma’ döneminde günlük 100 milyon dolarlık satış yaptı. Bu, sosyal medyanın tüketimi nasıl kolaylaştırdığının göstergesi” dedi.

Minimalizm akımlarının da sosyal medyada gösterişe dönüştüğünü ifade eden Bilgili, “Minimalizm tüketim karşıtı bir duruş gibi görünse de, paylaşımlarda övünme aracına dönüştü. Bu da yine beğeni odaklı bir tüketim davranışına evriliyor” diye ekledi.

Doğru kullanılırsa faydalı
Sosyal medyanın olumsuz etkilerinin yanı sıra faydalarına da dikkat çeken Bilgili, “Doğru kullanıldığında güçlü bir bilgi kaynağı, network ve sesini duyurma platformu olabilir. Ancak tüm bunlar bilinçli kullanıma bağlı” dedi.

Olumsuz etkilerden korunmak için öneriler
Doç. Dr. Bilgili, sosyal medyanın olumsuz etkilerinden korunmak için şu önerilerde bulundu:

• Kullanım amacını sorgulamak

• Sınırlandırıcı araçlar kullanmak

• Zaman zaman “Dijital Şabat” günleri ilan etmek

• Sosyal medyanın gerçeği temsil etmediğini hatırlamak

• Paylaşmaya odaklanırken hayatı kaçırmamak

“Özetle paylaşmaya odaklanırken yaşamın kendisini kaçırıyoruz” diyen Bilgili, sosyal medya platformlarına karşı bilinçli farkındalığın önemine dikkat çekti.