Genç Yaşta Başlayan Demansa Dikkat: Her 10 Hastadan 1’inde Erken Görülüyor

Demans genellikle ileri yaşla ilişkilendirilse de, işitme kaybı, hipertansiyon ve genetik faktörler de riski artırıyor. Acıbadem Bakırköy Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Ayla Sifoğlu, demans riskini azaltmak için 10 önemli öneriyi paylaştı.

Günümüzde çoğumuzun yakındığı ‘unutkanlık’, özellikle ileri yaşın doğal bir sonucu olarak düşünülse de, demansın ilk belirtilerinden biri olabiliyor. Yaşam süresinin uzamasıyla birlikte demans dünya çapında hızla yaygınlaşıyor. Dünyada her yıl yaklaşık 10 milyon kişiye demans tanısı konuluyor ve 2021 yılında bu sayının 57 milyona yükseldiği belirtiliyor.

Acıbadem Bakırköy Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Ayla Sifoğlu, “Demansın kesin bir tedavisi olmasa da hem hastalara hem de bakımını üstlenen kişilere destek olmak için birçok yöntem mevcut. Sosyal hayata katılmak, fiziksel ve zihinsel olarak aktif olmak yaşam kalitesini artırırken bazı ilaçlar hastalığın ilerlemesini yavaşlatabiliyor. Unutkanlık, günlük hayatın yoğunluğu veya yaşlılığın bir sonucu olarak düşünülmemeli; mutlaka hekim kontrolü gerektirir” diyor.

Demans Nedir?
Demans, günlük yaşamı etkileyecek kadar hafıza, dil, problem çözme ve diğer düşünme becerilerinin kaybını ifade eden genel bir terim. Sinir hücrelerini tahrip eden bir dizi hastalığın yol açabileceği bir sendromdur. Genellikle bilişsel işlevlerde beklenenin ötesinde bir bozulmaya neden olur ve ruh hali, motivasyon ya da davranış değişiklikleriyle birlikte görülebilir.

Demans Türleri

• Alzheimer: Demansın yüzde 60-70’ini oluşturur.

• Vasküler demans: Beyinde mikroskobik kanama veya damar tıkanıklığı sonucu gelişir.

• Lewy cisimcikli demans: Sinir hücrelerinde anormal protein birikimi ile ortaya çıkar.

• Frontotemporal demans: Beyin ön lobunun dejenerasyonu sebebiyle görülür.

Risk Faktörleri
İleri yaş, genetik mutasyonlar, hipertansiyon, diyabet, obezite, sigara ve alkol kullanımı, fiziksel hareketsizlik, sosyal izolasyon, zihinsel inaktivite ve depresyon risk faktörleri arasında yer alıyor. İşitme kaybı da demans riskini artırıyor; 40-50 yaş grubunda işitme kaybı, demans riskini %90’a kadar yükseltebiliyor.

Genç Başlangıçlı Demans
Demansın ilk belirtileri her 100 hastadan yaklaşık 9’unda 30-65 yaş arasında ortaya çıkabiliyor. Genç yaşta demans genellikle hafıza kaybından ziyade dil, görme ve davranış sorunlarıyla kendini gösteriyor. Genetik yatkınlık, travmatik beyin hasarı, bazı enfeksiyonlar veya aşırı alkol tüketimi de genç yaşta demans gelişiminde rol oynayabiliyor.

Belirtiler
Yakın zamanda öğrenilen bilgilerin unutulması, eşyaları kaybetme, tanıdık yerlerde kaybolma, zamanı karıştırma, kelime bulmada güçlük, problem çözme ve karar vermede zorlanma gibi belirtiler gözlemlenebilir. Demans ilerledikçe kişiler yakınlarını tanımayabilir ve günlük bakım ihtiyaçları artar.

Demansı Önlemek İçin 10 Öneri

1. Fiziksel olarak aktif olun; yürüyün, koşun, dans edin, bisiklete binin.

2. Zihninizi aktif tutun; yeni hobiler edinin, dil öğrenin, kelime veya sayı oyunları oynayın.

3. Sosyal olarak aktif kalın; aile ve arkadaşlarınızla görüşün, sohbet edin.

4. Diyabet ve obeziteyi kontrol altında tutun.

5. Tansiyon ve kalp sağlığınıza dikkat edin.

6. İşitme sağlığınızı koruyun; gerekirse işitme cihazı kullanın.

7. Alkolü sınırlayın, sigaradan uzak durun.

8. Depresyon belirtileri varsa destek alın.

9. Düzenli ve kaliteli uyuyun; uyku problemleri varsa tedavi olun.

10. Beyin sarsıntısı ve travmalardan korunmaya özen gösterin.

Kesin tedavisi olmasa da, yaşam tarzı değişiklikleri ve doğru tedavi ile demansın ilerleyişi yavaşlatılabiliyor, yaşam kalitesi artırılabiliyor.