Etkinlik savaşında yeni perde açıldı

ABD ve NATO müdahalesi sonrası siyasi istikrarsızlığa sürüklenen Kuzey Afrika ülkesi Libya’da etkinlik mücadelesi kızıştı. On yıldır süren çatışmalar sonrasında Şubat ayında varılan anlaşma çerçevesinde geçici bir Ulusal Birlik Hükümeti’nin kurulduğu petrol zengini ülkede 24 Aralık’ta yapılacak seçimler öncesi küresel aktörlerin son günlerdeki hamleleri dikkat çekici. 14 Haziran’da yapılacak NATO ve 23 Haziran’da Berlin’de yapılacak Libya zirveleri öncesi diplomasi trafiği de hızlandı. Toplantılar öncesi Avrupa başkentlerine ziyarette bulunan Libya’nın geçici Başbakanı Abdülhamit Dibeybe pazartesi günü İtalya’da ardından da Fransa’da temaslarda bulundu.

Dibeybe Roma’da İtalya Başbakanı Mario Draghi ile yaptığı toplantıda Libya’nın yeniden inşası için “İtalya’nın en iyi partner olduğunu” söylemesi Türkiye ve Rusya’ya verilmiş bir mesajdı. Dibeybe, 7 bakanın da dahil olduğu heyetle gittiği Roma’da 30 kadar İtalyan şirketin katıldığı, “Yeni Libya, İtalyan şirketlere tanıtılıyor” adlı iş forumunda petrol üretimini günde 3-4 milyon varile çıkarmayı amaçladıklarını belirterek, bunun için de İtalyan enerji şirketi Eni’nin en büyük ortaklardan biri olduğunu vurguladı. Ziyaret, İtalya’nın Libya’da ekonomik ve siyasi üstünlüğü yeniden elde etmeyi amaçladığı şeklinde yorumlandı.

Dibeybe, Paris’te ise Elysee Sarayı’nda Fransa Cumhurbaşkanı Emanuel Macron ile bir araya geldi. Macron ve Dibeybe, seçimler öncesi atılması gereken adımlar ve yabancı askerler konusunun yanı sıra ticaret, enerji, alt yapı, göç ve kara ve deniz sınırları güvenliği konularını ele aldı. Macron, “Her ikimiz de Libya’nın kendi egemenliğini, istikrarını ve birliğini yeniden yakalaması gerektiği konusunda hemfikiriz” dedi.

Libya’da ateşkes kurallarına uyulması ve yabancı müdahalelere de son verilmesi gerektiğini dile getiren Macron, “Libya halkının egemenliği ve güvenliği için Rus, Türk güçleri, onların Suriyeli savaşçıları ve diğerleri Libya’yı terk etmeli” dedi. Dibeybe de Fransa ile daha açık ve pozitif bir ilişki kurmak arzusunda olduklarını belirterek, “Fransa Libya’nın toprak bütünlüğü içinde Libya’yı destekleme, yabancı savaşçıların sona ermesi ve birlik ordusunun kurulmasında önemli rol alabilir” diye konuştu. İtalya Başbakanı Draghi de Libya’da yatırımlar için güvenlik şartlarının yerine getirilmesi gerektiğini vurgulayarak ülkedeki yabancı güçler ile paralı askerlerin çekilmesini öncelikli hedefler arasında saydı.

BM Libya Özel Temsilcisi Jan Kubis de geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, paralı askerlerin ülkeden çekilmesi sürecinin durduğunu, ayrıca Libya’nın doğusu ile batısını birleştiren yolun hâlâ açılmadığını duyurmuştu. BM verilerine göre Libya’da Türkiye, Rusya, Sudan ve Çad tarafından sağlanmış olan 20 bin civarında yabancı paralı asker bulunuyor. Libya hükümetinin talebiyle asker gönderdiğini savunan Türkiye, yabancı güçlerin çekilmesi kararının kendilerini bağlamadığını iddia ediyor.

ANKARA VE MOSKOVA KARŞITI HAMLELER

Dibeybe’nin ziyaret sonrası gazeteler, İtalya ve Fransa’nın, Libya’da Türkiye ve Rusya’nın etkisini azaltmak için anlaşmazlıklarını bir kenara bıraktığı yorumlarına yer verdi. BBC Türkçe’deki habere göre İtalyan basınındaki analizlerde, İtalya ve Fransa’nın, Libya’daki çıkarları için ortak yol bulmaya çalıştığı görüşü yer aldı. La Stampa gazetesi “Anlaşma, Fransa ve İtalya’yı Türkiye’nin hedeflerini frenlemeye zorluyor” yorumunda bulundu. Il Fatto Quotidiano gazetesi de Libya gelişmelerini Rusya-Türkiye eksenine karşı İtalya-Fransa ekseni üzerinden yorumladı. Girişimleri Rusya ve Türkiye’nin nüfuzunu azaltma çabası olarak değerlendirdi.