Sen beni aşağılayabilirsin, ama ben aşağılanmam

“Sen beni aşağılayabilirsin, ama ben aşağılanmam.”
Diyojen’in bu sözü, felsefesinin özünü özetler. Onun düşüncelerinden çıkarılacak çok ders vardır.

Kinik Felsefe ve Yaşam Tarzı

Kinik felsefesini kuran Diyojen’e göre “kinik” köpek demektir. Bir köpek gibi yaşamak kulağa hoş gelmeyebilir ama aslında boyun eğişi reddeden bir felsefedir.

• “Hayattaki en güzel şey basit konuşmaktır.”
• “Fakirlik insanı felsefeye iter.”

Varlıktan yokluğa düşmek insana çok şey öğretir. Karşınıza kim çıkarsa çıksın; dilenci de olsa kral da olsa aynı şekilde konuşmak gerekir.

Zenginlik ve Fakirlik Üzerine

Diyojen’in sözleri çağları aşan bir netlik taşır:

• “Zenginler ne zaman isterse yer, fakirler ne zaman bulabilirse yer.”
• “İnsanlar yemek için yaşıyor, ben ise yaşamak için yiyorum.”
• “Felsefe insanı tek bir kuruşa sahip olmadan zengin yapar.”
• “Bir şehir pahalı veya ucuz değildir. İnsanlar ucuz ya da pahalı yaşar.”

İnsan ve Doğası

• “Başkası için endişelendiğinde kendini unutursun.”
• “İyi bir insan aşağılandığında bunu umursamaz.”
• “Eğer sizi övüyorlarsa önem vermeyin, ama eğer sizi yeriyorlarsa o zaman kıymetli olduğunuzu anlayın.”

Diyojen’in şarap örneği ünlüdür: Kendisine verilen şarabı döker. Sebebini sorduklarında, “Hepsini içseydim sadece şarabı değil, kendimi de kaybederdim.” der.

Hayatın Anlamı

• “Hayat kötü değildir, kötü yaşanan bir hayat kötüdür.”
• “Hiçbir şey olmayan bir insan, hiçbir şey kaybetmez.”

İnsanın asıl kaybı; kendinden uzaklaşması, kendi gerçekliğini yitirmesi ve doğanın tersine hareket etmesidir.

Özgürlük ve Bilgi

• “Zengin olan kimdir? Kendine yeten insan.”
• “Bilgi yoksa özgürlük de yoktur.”
• “Neyi taklit ediyorsan osun. Neyi taklit ettiğine dikkat et.”

Diyojen gündüz vakti elinde gaz lambasıyla dolaşırken, “İnsan arıyorum.” demiştir. Onun için insan; anlayan ve özü kavrayandı.

Hayata Dair Öğütler

• “Arkadaşın seni geliştirir, düşman hatalarını gösterir.”
• “İnsan tutkularının kölesidir.”
• “Güzellik sana kısa süreliğine verilmiş bir borçtur.”
• “Gerçek mutluluk, zihnin hem huzur hem neşe içinde olmasıdır.”

Acı gerçekler kabul edildiğinde, acı olmaktan çıkar; insana yol gösteren bir rehber olur.

İyilik, Dostluk ve Yaşam

• “Arkadaş dediğin, iki vücuda ayrılmış tek ruhtur.”
• “Acılar çeken bir insanın en büyük kurtuluşu, iyi bir arkadaştır.”
• “Hayattaki en zor şey kendini tanımaktır.”

Eğer iyilik yapıyorsanız, karşılık beklemeden yapmalısınız. Aksi halde gün gelir üzüntüye dönüşebilir. Gerçek intikam, kötülük edenlere karşı dürüst ve temiz bir yaşam sürmektir.

Son olarak

Diyojen için felsefe, en büyük zenginlikti. O der ki: “Felsefe bir kuruşum olmadan beni zengin yaptı.”

Ben de derim ki: Bilgi, insanı parasız ama zengin yapar.
Hayat bir yolculuktur ve yol çeşitlidir. Yürürken dikenlere mi takılacaksınız, yoksa çiçeklerin kokusunu mu içinize çekeceksiniz, seçim sizindir.