Sağlık ve ChatGPT

ChatGPT’ye sordum… Son günlerde bir çok hastamdan aynı cümleyi duymaya başladım.

Hafif utangaç ama bilgiç bir tavırla, “ Hocam bu şikâyetlerimi ChatGPT’ye sordum, bana …” dedi.

İyi güzel de, sorunun cevabını kimin verdiğini bile bilmiyorsun. Teknoloji işte, güveniyorsun. Ama karşında ne bir hekim var, ne de yıllarını bu işe adamış bir klinik tecrübe. Karşınızdaki sadece kelimeleri tarayan ve sana cevap veren bir algoritma.

Sen “lökosit yüksekliği” diyorsun, o da sana bilgi yağdırıyor: “ Enfeksiyon olabilir, ama aynı zamanda kan kanseri de olabilir ”.

Randevu da yok

Hastalarımızın sabırsızlığı ve merakı malum. Poliklinik kuyruğunda on dakika beklemeye dayanamıyoruz, ama yapay zekâyla saatlerce hastalık konuşabiliyoruz. Randevu yok, ulaşım yok, kayıt koşuşturması yok. Doktoru beğenmeme riski de yok. ‘Mide yanması’ diye başlıyorsun, gastritten reflüye, oradan ülserlere, derken pankreas kanserine kadar gidiyorsun. Sabaha kadar düşün dur şimdi.

Bir de madalyonun diğer tarafı var. Göğsünde ağrı hisseden vatandaş, ChatGPT’den gelen “muhtemelen kas spazmıdır” cümlesine güvenip doktora gitmeyi erteliyor. Bir bakıyorsunuz ki ihmal edilen kalp krizi, hayatın orta yerinde sessizce noktayı koymuş.

Tehlikeli oyun

Elbette bilgi edinmeyi kötüleyemem. Ama unutmayalım: ChatGPT’den doktor olmaz. Gerçek bir muayene sadece şikayetleri dinlemek değildir; daha odaya girdiğinizdeki yürüyüşünüze, konuşma şeklinize, ten renginize bakmakla başlayan sistematik bir incelemedir ve bunu yılların tecrübesi ile yorumlamaktır. Maalesef yapay zekâya güvenerek kendi kendine “doktorculuk” oynamaya kalkanlar var. Oyun gibi görünen şey ise bazen çok ağır bir faturayla sonuçlanabiliyor.

Bu sistemler bilgi verirken duygusal davranmaz, süzgeç kullanmaz. İyi ihtimali de, en kötü ihtimali de aynı ciddiyetle önünüze serer. Siz de günün sonunda bahsedilen hastalıkları “kesin bende var” diye kabullenir, küçük bir mide ekşimesi ile gecenizi kabusa çevirebilirsiniz.

İnce çizgi

Şimdi diyeceksiniz ki: “Peki hocam, ChatGPT hiç mi işe yaramaz?” Yarar elbette. Sağlık okuryazarlığını artırır, sizi meraklı hale getirir, doktorunuza daha bilinçli sorular sorabilmenizi sağlar. Ama tekrar ediyorum: Hakem hekimdir. Kararı verecek olan, algoritma değil, yılların tecrübesiyle sizi dinleyen, muayene eden doktorunuzdur.

Yıllardır “beni muayene bile etmedi ” diye eleştirilen doktorun yerine eli bıraktım gözü bile olmayan ChatGPT yi koymak da çok ironik değil mi ?

Son Söz

Yapay zekâyı sağlığınız konusunda bilgi almak için kullanabilirsiniz ama karar aşamasında güveneceğiniz kişi hekiminiz olmalıdır. Çünkü sağlıkta “deneme-yanılma” hakkınız yoktur.